Avrupa Adalet Divanı, Avrupa futbolunun yönetim organı UEFA ve üst kuruluşu FIFA'nın, 12 kulübün Avrupa Süper Ligi (ESL) kurmasını engelleyerek AB yasalarını ihlal ettiğine karar verdi.

Karara tepki gösteren FIFA Başkanı Gianni Infantino, mahkemenin kararının kendileri açısında hiçbirşeyi değiştirmediğini ve eskiden olduğu gibi turnuvaları düzenlemeye devam edeceklerini söyledi.

Avrupa Süper Ligi nedir?

Real Madrid, Barselona ve Juventus ile birlikte diğer dokuz büyük Avrupa kulübü, Nisan 2021'de kendi aralarında kapalı bir lig olan Avrupa Süper Ligi (ESL) kuracağını duyurdu.

Spor geliştirme şirketi A22, ESL fikrinin oluşturulmasına yardımcı oldu.

Ancak taraftarların, hükümetlerin ve oyuncuların Manchester United, Liverpool, Manchester City, Chelsea, Tottenham Hotspur, Arsenal, AC Milan, Inter Milan ve Atletico Madrid'i çekilmeye zorlayan itirazları sonrasın bu oluşum 48 saat içinde çöktü.

Avrupa Süper Ligi'nin formatı nasıl olacak?

İlk formata göre, 20 takımın yer alacağı ligin kurucusu 15 kulüp, organizasyonda kalıcı olarak kalacak, diğerleri ise liglerindeki başarı kriterlerine göre belirlenecekti.

Ancak Süper Lig'in yeni formatında terfi, küme düşme ve turnuvadan çıkma gibi uygulamaların olacağı teyit edildi.

A22 CEO'su Bernd Reichart ilk formatı değiştirdiklerini ve yeni formata göre turnuvalarda 'kalıcı takımların' olmayacağını söyledi. 

Taraftarların büyük çoğunluğu ilk formatta "daimi üyelerin" yer almasına itiraz ediyordu. 

Yeni format üç lige bölünecek: Yıldız, Altın ve Mavi. Yıldız en üst lig, Mavi ise en alt lig olacak.

Yıldız ve Altın ligleri sekizer takımlı iki gruptan oluşacak ve her grubun ilk dördü çeyrek finalden finale kadar eleme aşamasına yükselecek.

Mavi Lig sekizer kişilik dört grupta 32 takımdan oluşacak. Her gruptan ilk ikiye giren takımlar çeyrek finale yükseliyor.

Takımlar gruplarda, çeyrek finallerde ve yarı finallerde birbirleriyle evlerinde ve deplasmanda karşı karşıya gelecek. 

Final, her ligin şampiyonunu belirlemek için tarafsız bir sahada tek seferlik bir maç olacak.

Takımlara en az 14 maç garanti edilecek ve bu maçlar UEFA'nın kulüp müsabakalarında olduğu gibi hafta ortasında oynanacak.

Yıldız ve Altın liglerinde son iki sırayı alan takımlar bir alt lige düşecek ve yerlerini bu liglerin finalistleri alacak.

Mavi ligdeki 32 takımdan 20'si turnuvadan ayrılacak ve yerlerini yerel lig performanslarına göre takımlar alacak.

Ayrıca her biri 16 kulüpten ve iki ligden oluşan kadın futbol turnuvası da yer alacak.

Avrupa Süper Ligi'nin (ESL) UEFA'ya karşı savunması neydi?

A22 Tepe Yöneticisi Bernd Reichart, ESL'nin amacının yaklaşık 70 yıldır Avrupa'daki futbol müsabakalarını düzenleyen UEFA'nın tekelini kırmak olduğunu söyledi.

Ayrılan kulüpler yaptırım tehdidiyle karşı karşıya kalınca ESL, UEFA ve FIFA'nın Avrupa Birliği'nin sahip olduğu tekel pozisyonunu kullanarak Rekabet ve Serbest Dolaşım Yasasını ihlal ettiğini iddia ederek mahkemeye gitti.

Dokuz kulübün çekilmesine rağmen, geride kalan üç takım Real Madrid, Barcelona ve Juventus hâlâ ESL'yi hayata geçirmeyi umuyordu. 

Ancak Juventus bu yılın başlarında İtalyan kulübünün yönetim kurulu değiştiğinde çekilmeyi tercih etti.

Real Madrid ve Barcelona, davayı bir İspanyol mahkemesine götürdü ve mahkeme daha sonra Lüksemburg merkezli Avrupa Mahkemesi'nden rehberlik istedi.

Avrupa Adalet Divanı'nın kararı ne anlama geliyor?

Mahkeme, UEFA ve FIFA'nın Süper Lig'in kurulmasını engelleyerek AB yasalarını ihlal ettiğini ve kulüplerin ESL'de rekabet etmesini yasaklayarak hakim konumlarını kötüye kullandıklarına karar verdi.

Mahkeme, spor müsabakalarının hem düzenlenmesinin hem de denetlenmesinin UEFA tarafından yapılmasının AB rekabet yasasını ihlal etmediğini fakat spor federasyonlarının üçüncü tarafların pazara erişimini ancak bu reddin geçerli nedenlerle gerekçelendirilmesi halinde reddedebileceğini söyledi.

Mahkeme, şu anda "FIFA ve UEFA kurallarının şeffaf, objektif, ayrımcı olmamasını ve orantılı olmasını sağlayan bir çerçeve bulunmadığını" da sözlerine ekledi.

Mahkemenin kararında, her iki organın da "rekabet kurallarına uyması ve hareket özgürlüklerine saygı duyması" gerektiği belirtilerek, onay, kontrol ve yaptırımlara ilişkin kurallarının, hizmet sunma özgürlüğüne yönelik haksız kısıtlamalar anlamına geldiği belirtildi.

Açıklamada "Mahkeme, kulüpler arası futbol müsabakalarının düzenlenmesinin ve yayın haklarının ihale ile verilmesinin açık ekonomik faaliyetler olduğunu gözlemlemektedir," denildi.

Mahkeme "Bu nedenle rekabet kurallarına uymaları ve hareket özgürlüklerine saygı duymaları gerekiyor," dedi.

Ancak mahkeme, kararın mutlaka ESL projesinin onaylanması gerektiği anlamına gelmediğini söyledi. Buna İspanyol mahkemesi karar verecek.

Bu davada Adalet Divanı yalnızca Avrupa Birliği hukukunu veya bir Avrupa Birliği kanununun geçerliliğini yorumlamış oldu ama uyuşmazlığı kendisi karara bağlamadı.

Futbol için karar ne anlama geliyor?

Karar, Avrupa kulüplerinin yalnızca UEFA tarafından yürütülen turnuvalarda oynamak yerine yaptırım tehdidi olmadan başka bir kıta ligine katılabileceği anlamına geliyor.

Kararın hemen ardından A22, 64 erkek ve 32 kadın takımının Avrupa çapında bir lig sisteminde hafta ortası maçları oynayacağı yeni müsabakalar için başka bir teklif yayınladı.

Her ne kadar ilk Süper Lig projesi kapalı bir yarışma olsa da, yeni projede kulüplerin kalıcı üye olmaksızın sportif liyakat esasına göre katılması öngörülüyor. Kulüpler ayrıca kendi yerel liglerinde kalacak.

Altı İngiliz kulübü 2021'de projeden çekildikten iki ay sonra, "iyi niyet göstergesi" olarak toplam 22 milyon sterlin ödeyeceklerini söylediler.

Premier Lig, kulüplerin gelecekte benzer bir hamle yapmaya kalkışmaları halinde 30 puanlık kesintiyle karşı karşıya kalacaklarını ve her birinin 25 milyon sterlin para cezasına çarptırılacağını söyledi.

Türkiye Futbol Federasyonu'ndan Avrupa Adalet Divanı kararına tepki

TFF'den yapılan açıklamada, Avrupa Adalet Divanı'nın aldığı kararın konusu olan Avrupa Süper Ligi ve bu oluşumun Avrupa futboluna olabilecek etkisi üzerine uzun bir süredir çalışıldığı, gelişmelerin de yakından takip edildiği belirtildi.

"Futbol, milyarlarca insanı çevresinde buluşturan, futbol oynamak isteyen herkese FIFA ve UEFA talimatları çerçevesinde eşit olanaklar sunarak rekabeti öne çıkaran sağlam temeller üzerinde durmaktadır." ifadelerinin yer aldığı açıklamada, şu görüşlere yer verildi:

"Avrupa futbolunun çatı örgütü olan UEFA'nın oluşturduğu futbol piramidi, herhangi bir seviyede futbol oynayan her futbolcunun ve herhangi bir kategoride mücadele eden her kulübün Avrupa futbolunun bir parçası olmasına müsaade etmekte, sistemin doğru çalışmasını sağlayan her paydaş UEFA tarafından teşvik edilmektedir. Bu sporun Avrupa'daki düzenleyicisi UEFA'nın önderliğinde futbolu daha da ileriye taşımak için çalışmaya devam edeceğimizi belirterek, 19 Nisan 2021 tarihinde yaptığımız 'Avrupa Süper Ligi girişimi asla kabul edilemez' başlıklı açıklamamızın arkasında bugün de aynı kararlılıkla durduğumuzu vurgulamak isteriz."